
زایمان یکی از مهم ترین و در عین حال زیباترین لحظه های زندگی هر مادر است و همیشه این پرسش وجود دارد که زایمان طبیعی بهتر است یا زایمان سزارین من دکتر اکرم قرامحمدی متخصص زنان و زایمان هستم و سال هاست با مادران باردار همراهی می کنم تا تجربه ای ایمن و آرام در دوران بارداری و زایمان داشته باشند در این مطلب قصد دارم درباره تفاوت زایمان طبیعی و سزارین از نظر علمی و تجربه بالینی صحبت کنم تا بتوانید انتخاب آگاهانه ای داشته باشید
به طور کلی زایمان طبیعی همان روند فیزیولوژیکی و طبیعی است که خداوند در بدن زن قرار داده و بدن مادر برای آن طراحی شده است وقتی یک مادر به مرحله زایمان می رسد بدنش به طور طبیعی هورمون هایی ترشح می کند که انقباض رحم را آغاز می کند و جنین را به سمت خروج هدایت می کند به همین دلیل من همیشه می گویم هر چیزی که خداوند به طور طبیعی در بدن انسان قرار داده بهترین و سالم ترین حالت ممکن است
زایمان طبیعی نه تنها برای مادر بلکه برای نوزاد نیز مزایای فراوانی دارد در این نوع زایمان نوزاد هنگام عبور از کانال زایمان تحت فشار ملایمی قرار می گیرد که به خروج مایع از ریه ها و آماده شدن برای تنفس طبیعی کمک می کند همچنین تماس پوست به پوست بلافاصله پس از تولد باعث ترشح هورمون های عشق و پیوند بین مادر و کودک می شود که برای سلامت روحی هر دو بسیار اهمیت دارد
هرچند زایمان طبیعی روندی الهی و سالم است اما در بعضی موارد شرایط به گونه ای پیش می رود که انجام زایمان طبیعی برای مادر یا جنین خطرناک می شود در این موارد سزارین می تواند راهی نجات بخش باشد یکی از مهم ترین موارد زمانی است که جنین در وضعیت بریچ یا نشسته قرار دارد یعنی پا یا باسن جنین پایین تر از سر او قرار گرفته در چنین شرایطی زایمان طبیعی می تواند خطرناک باشد چون ممکن است سر جنین در آخرین لحظه در دهانه رحم گیر کند و جان نوزاد به خطر بیفتد در این حالت ما به مادر توصیه می کنیم زایمان سزارین انجام دهد
مورد دیگر زمانی است که زایمان اورژانسی رخ می دهد مثلاً اگر مادر با خونریزی شدید مراجعه کند و مشخص شود جفت از دیواره رحم جدا شده است در چنین حالتی هر لحظه تاخیر می تواند باعث از بین رفتن جنین یا آسیب جدی به مادر شود بنابراین سریعاً مادر به اتاق عمل منتقل می شود تا سزارین انجام گیرد و جان هر دو نجات یابد
از موارد دیگر می توان به پرولاپس بند ناف اشاره کرد زمانی که بند ناف از رحم خارج شده و قبل از جنین در مسیر زایمان قرار می گیرد این وضعیت بسیار خطرناک است چون با هر انقباض رحم جریان خون به جنین قطع می شود در چنین شرایطی سزارین فوری تنها راه نجات جنین است همچنین اگر جنین دچار مشکلات رشدی یا ناهنجاری باشد یا وزنش بیش از حد زیاد باشد و پیش بینی شود که در زایمان طبیعی ممکن است به شانه ها یا اندام او آسیب برسد باز هم تصمیم ما انجام سزارین است

زایمان طبیعی همان طور که از نامش پیداست روندی طبیعی و بی نیاز از جراحی است پس از زایمان مادر معمولاً خیلی زودتر بهبود پیدا می کند در همان روز می تواند از تخت بلند شود و راه برود و معمولاً در عرض یکی دو روز از بیمارستان مرخص می شود درحالی که در سزارین چون برش جراحی در شکم و رحم انجام می شود دوره نقاهت طولانی تر است و ممکن است مادر تا چند هفته درد و ضعف داشته باشد
از نظر علمی زایمان طبیعی باعث تحریک هورمون اکسی توسین در بدن مادر می شود که هم به خروج سریع تر جفت کمک می کند و هم باعث جمع شدن رحم و جلوگیری از خونریزی می شود همچنین مادرانی که زایمان طبیعی دارند اغلب زودتر شیرشان راه می افتد و ارتباط عاطفی قوی تری با نوزاد برقرار می کنند
اما در مقابل برخی مادران از ترس درد زایمان طبیعی یا همان فوبیای زایمان طبیعی دچار اضطراب شدید می شوند این حالت می تواند باعث اسپاسم عضلات و اختلال در روند زایمان شود من همیشه تاکید می کنم که هیچ کس را نمی توان مجبور به زایمان طبیعی کرد اگر مادری از نظر روانی آمادگی ندارد یا دچار ترس شدید است بهتر است به تصمیم خودش احترام بگذاریم چون آرامش روانی مادر مستقیماً روی سلامت نوزاد اثر دارد
از دیدگاه علمی اگر زایمان طبیعی در شرایط مناسب انجام شود عوارض کمتری دارد در زایمان طبیعی خطر عفونت و مشکلات بیهوشی وجود ندارد چون برشی در بدن زده نمی شود اما در سزارین احتمال عفونت بخیه , چسبندگی در ناحیه لگن , عوارض بیهوشی و حتی مشکلات بارداری های بعدی وجود دارد
البته نباید فراموش کنیم که زایمان طبیعی هم اگر به درستی مدیریت نشود می تواند با مشکلاتی همراه شود مثلاً پارگی شدید در ناحیه واژن یا افتادگی مثانه از عوارض احتمالی است اما اگر زایمان توسط پزشک باتجربه انجام شود این مشکلات به حداقل می رسد
تجربه زایمان طبیعی و سزارین نی نی سایت
در سایت ها و انجمن های مادرانه مثل نی نی سایت همیشه بحث های زیادی درباره تجربه مادران با زایمان طبیعی و سزارین وجود دارد بسیاری از مادران که زایمان طبیعی داشتند از احساس آرامش و رضایت بعد از زایمان گفته اند اینکه توانسته اند فرزندشان را بدون جراحی و در شرایط طبیعی به دنیا بیاورند برایشان افتخار بوده است در مقابل برخی مادران هم تجربه خوبی از سزارین داشتند چون بدون درد زایمان نوزاد خود را در آغوش گرفتند بنابراین انتخاب هر کدام از این روش ها باید متناسب با شرایط جسمی و روحی مادر باشد
یکی از پرسش های رایج بین خانم ها این است که آیا زایمان طبیعی باعث شل شدن یا تغییر شکل واژن می شود واقعیت این است که در زایمان طبیعی با عبور جنین از کانال زایمان عضلات کف لگن کشیده می شوند اما در بیشتر خانم ها این عضلات در عرض چند هفته با انجام تمرینات کگل به حالت طبیعی برمی گردند تنها در موارد خاص که زایمان بسیار سخت یا با پارگی شدید همراه باشد ممکن است نیاز به ترمیم جراحی وجود داشته باشد
من همیشه به بیمارانم توصیه می کنم که از هفته های بعد از زایمان تمرینات فیزیوتراپی کف لگن را جدی بگیرند تا واژن و عضلات اطراف آن به حالت اولیه بازگردد در مقابل در زایمان سزارین چون واژن درگیر نمی شود ممکن است ظاهر آن تغییر نکند اما باید توجه داشت که زایمان طبیعی برای بدن مادر طبیعی تر است و حتی باعث ترشح هورمون های مفید پس از زایمان می شود
گاهی مادران می پرسند آیا می توان از روی سونوگرافی تشخیص داد که زایمان طبیعی امکان پذیر است یا باید سزارین شود پاسخ این است که بله در بسیاری موارد با بررسی های سونوگرافی می توان موقعیت جنین , محل جفت , وزن تخمینی نوزاد و وضعیت مایع آمنیوتیک را ارزیابی کرد اگر جنین سر پایین باشد جفت در مسیر نباشد و اندازه لگن مادر متناسب باشد معمولاً زایمان طبیعی بدون خطر است اما اگر مواردی مثل جفت سرراهی , بریچ بودن جنین یا درشتی زیاد نوزاد دیده شود بهتر است سزارین انجام گیرد
از نظر من هیچ زایمانی راحت نیست اما تفاوت در نوع سختی آن است در زایمان طبیعی مادر درد را در طول زایمان تجربه می کند ولی پس از تولد نوزاد خیلی سریع بهبود پیدا می کند در حالی که در سزارین مادر در زمان زایمان دردی ندارد اما بعد از عمل با درد بخیه و محدودیت حرکتی مواجه است بنابراین اگر مادر از نظر جسمی و روحی آمادگی داشته باشد زایمان طبیعی راحت تر و سالم تر است

من همیشه به مادران باردار می گویم زایمان طبیعی علاوه بر آمادگی جسمی نیاز به شجاعت دارد مادر باید بپذیرد که بدنش توانایی انجام این کار را دارد و اعتماد به نفس خود را بالا ببرد ما وظیفه داریم مادران را آگاه و تشویق کنیم نه اینکه مجبورشان کنیم گاهی مادرانی داریم که فوبیای زایمان طبیعی دارند یعنی از درد زایمان ترس شدید دارند در این موارد بهتر است ابتدا مشاوره های روانشناسی انجام شود و اگر آمادگی روحی پیدا کردند می توانند تجربه زیبای زایمان طبیعی را داشته باشند
من به عنوان پزشک زنان معتقدم هر مادری شرایط منحصر به فردی دارد و تصمیم درباره نوع زایمان باید براساس وضعیت جسمی , سونوگرافی , سابقه زایمان قبلی و وضعیت جنین گرفته شود هیچ کس نباید تنها به خاطر مد روز یا حرف اطرافیان تصمیم بگیرد من حتی خودم که پزشک هستم اگر در شرایطی باشم که اندیکاسیون سزارین وجود داشته باشد حتماً سزارین انجام می دهم چون سلامت مادر و جنین اولویت اول است
در یکی از ویدئوهای آموزشی که برای مادران باردار ضبط کرده ام درباره تفاوت زایمان طبیعی و سزارین به صورت ساده توضیح داده ام در این ویدئو تاکید کرده ام که زایمان طبیعی بهترین انتخاب در شرایط طبیعی است و خداوند بدن زن را برای آن طراحی کرده اما گاهی شرایط خاصی پیش می آید که سزارین بهترین و ایمن ترین راه است این ویدئو با هدف آرامش بخشی و آگاهی مادران تهیه شده تا بدانند هیچ تصمیمی نباید با ترس و اضطراب گرفته شود بلکه باید با آگاهی و اطمینان باشد
۱ . آیا زایمان طبیعی درد زیادی دارد؟
بله اما با روش های جدید بی دردی مانند اپیدورال یا تکنیک های آرام سازی می توان درد را تا حد زیادی کاهش داد
۲ . بعد از چند روز می توان پس از زایمان طبیعی به کارهای روزمره برگشت؟
معمولاً مادران در عرض دو تا سه روز می توانند فعالیت های سبک را شروع کنند
۳ . آیا در زایمان طبیعی بخیه زده می شود؟
در بعضی موارد که نیاز به برش کوچک پرینه باشد بخیه های سطحی زده می شود که سریع ترمیم می یابد
۴ . آیا زایمان طبیعی باعث افتادگی رحم می شود؟
اگر تمرینات کف لگن انجام شود خیر این باور اشتباه است
۵ . آیا سزارین درد ندارد؟
در زمان عمل خیر اما پس از آن تا چند روز درد بخیه وجود دارد
۶ . زایمان سزارین چند روز بستری نیاز دارد؟
حدود ۲ تا ۴ روز بستری لازم است بسته به وضعیت مادر متغییر است .
۷ . آیا می توان بعد از سزارین زایمان طبیعی داشت؟
در بعضی موارد بله به شرط اینکه برش رحم عرضی باشد و شرایط مادر مناسب تشخیص داده شود
۸ . کدام روش برای نوزاد بهتر است؟
زایمان طبیعی چون باعث تطبیق بهتر نوزاد با دنیای بیرون می شود
۹ . آیا از روی سونوگرافی می توان نوع زایمان را مشخص کرد؟
بله در بسیاری از موارد موقعیت جنین و محل جفت تعیین کننده است
۱۰ . بهترین توصیه شما برای مادران باردار چیست؟
آرامش داشته باشید به بدن خود اعتماد کنید و تصمیم نهایی را با مشورت پزشک بگیرید چون هدف ما همیشه سلامت شما و نوزاد عزیزتان است

زایمان طبیعی یک فرآیند طبیعی و فیزیولوژیک است که در بیشتر موارد بهترین گزینه برای مادر و نوزاد محسوب می شود اما اگر شرایط خاصی مانند بریچ بودن جنین , جدا شدن جفت , پرولاپس بند ناف یا وضعیت های خطرناک دیگر وجود داشته باشد انجام سزارین ضروری است مهم ترین اصل در انتخاب نوع زایمان حفظ سلامت مادر و کودک است نه مد روز یا فشار اطرافیان
خدمات ویژه
دکتر قرامحمدی به دلیل تجربه بالای خود، توانایی مدیریت بارداریهای پرخطر و ارائه مشاورههای دقیق برای مادران باردار را دارد ، جهت رزرو نوبت و مشاوره با شماره تلفن های زیر تماس حاصل نمایید .